Waxaa dhawaan deeggaano kamid ah dhulka Muslimiinta laga
faramaroojiyey xilliyaddii uu dalka Keenya ka arrimin jirey Joma
Kenyatta, oo ahaa madaxweynihii ugu horreeyey ee dalka talada u qabta
kadib xornnimadii ay ka qaateen gumaysigii Ingiriiska sannadkii 1963kii.
Deegaankaas oo dhaca koonfur Bari dalka Keenya, kulaalana dhul
xeebeedka Lamu, ahna dhulkii Muslimiintu lahaayeen xoog sheegashadaas
iyo sal kicintaas kahor.
Dhibaatadu qolaba mar ayey marti u tahay, kii shalay gardarro iyo
xoog ku naaloonayey, maanta ayaa dhibta iyo qoommamadu ag-taallaa, waana
tan Soomaalidu ku maahmaahda ”BAWDO RAG MAALINBA MID BAA QAAWAN”.
Dalka Keenya oo awalba lagu dhisay madaxyo dad Muslimiin ah, garabna
ka helay reer Galbeedkii la diinta ahaa, ayaa hadda waxa afkiisa ka soo
yeeraya hadallo is-khilaafsan, waallina ka muuqato, kuwaas oo lagu
tilmaami karo bilowgii burburka ama jabka iyo kala yaaca.
Sida caadiga ah, haddii dal khal-khal siyaasi iyo mid amni galo,
dalkiisa ma ahaandoono mid muddo dawlada sii ahaada, kala dambayna ka
sii jiri karto. Waxa kale oo iyana muhiim ah in aan dalka maamulkiisu
kala shakiyin ama aysan kala aamin bixin, taas oo caqabado waaweyn ku
noqon karta wada shaqaynta saraakiisha siyaasadda ee dalka.
Intaas oo dhacdo marka la isku soo xooriyo waxa bannaanka u soo baxday awoodda tiirarka ay Keenya ku taagan tahay, kuwaas oo u muuqda kuwa dunsan, aboorna cunay. Awood la’aanta madaxda Keenya waxa caddeyn u ah wararka siyaasadeed, ee loo yaqaan ”Warbixin Qaran” Natioanl Speech” ee ay dadka u soo gudbinayaan madaxda dalku, oo u muuqda kuwo is-khilaafsan ama iska soo horjeeda, waxaana caddayn u ah warkan hoose:
Uhuru, oo ah madaxweynaha dalka ayaa in kiraad cad ka muujiyey
ciddii ka dambaysay weerarkii dhiigga badan ku daatay, ee ka dhacay
bartamihii bishan deeggaanno hoos taga dhul xeebeedka Lamu. Uhuru wuxuu
marin habaabin ku sameeyey wixii jirey, ee saxda ahaa, warfidiyeenadda
caalamkuna indhahooda ku soo arkeen.
Uhura isaga oo dayaansan, lana jahwareersan waxa ku dhacay
qoyskiisa, oo loo soo daabbulay dhulka xeebaha, ee Muslimiinta laga
barakiciyey ayaa sidan ku hadaaqay, wuxuuna yiri:
"Our people are vulnerable to reckless leaders and hate mongers
who manipulate them to create hate, intolerance and fanaticism … The
attack in Lamu was well planned; orchestrated andpolitically motivatedethnic violenceagainst the Kenyan community with
an intention of profiling and evicting them for political reasons. This
therefore was not an Al Shabaab terrorist attack. Evidence
indicatesthatlocal political networkswere involved in the planning and execution of the heinous crimes”.
Warkan oo dad badan, siyaasaddana indha indheeyaa ku tilmaameen
war aan ka soo yeerin nin mas’uul ah, fiyoobani lagu tilmaami karo,
waayo wuxuu dambiilayaal iyo rag gummaad ku kacay ku tilmaamay madaxdii
qaranka Keenya, ee isaga talada la haysay, ummaddana mas’uulka u ahayd.
Uhuru waa mid inkiray ciddii dhacdada ka dambaysay, isaga oo
dusha u saaray mid aan gaysan, gaysan karina dhacdadaa lagu beegsaday
dad Keenyaan ah, ayna u soo jiideen mas’uuliyiinta Keenya, kadib markii
ay iyaguna gummaadeen dad abriyo ah, waxna aan galabsan, dalkoodiina
lagu soo duulay.
Alle (swt) isaga oo cabbiraya in Muslimiintu ay xaq u leeyihiin
in ay jawaab celin ka baxshaan wixii dhib ah ee loo gaysto, dhibina ku
jirin arrintaa ayuu ku sheegay Suuratul-Baqara Aayadeeda 194:
فَمَنِ اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِين (الاية رقم {194} سورة { البقرة}
Jalaalaynku wuxuu ku fasirayaa aayaddan in aysan dambi ahayn
xaggiina (Muslimiinta), in aad ka aarsataan maaddaama ay iyagu, waa
gaaladee, ay idin gardarreysteen, laakiin xadgudubka uusan Alle (swt)
oggolayn, Alle dartiisna looga baqo in la xadgudbo.
Madaxdii Uhuru eedeeyey, oo u badan asxaabta Mucaaradka ee Coalition for Reforms and Democracy (CORD), hoggaamiyana
u yahay ninkii isagu ciidammadda Soomaaliya geliyey xilliggii uu ahaa
madaxa wasiiradda ee Keenya, Raila Odinga, oo hadda arka fashilka
siyaasadeed ee Keenya iyo dawladeedaba ka muuqda, danna u arka in uu
hadda loolanka siyaasadeed ku galo soocelinta ciidammadda Keenya ee
Soomaaliya ku jira, ayaa isna afka furtay, kuna hadaaqay haddallo
muujinaya waallidda Uhura laga dareemay.
Raila oo digasho iyo faan ugu jawaabaya Uhuru ayaa isna ku nuux-nuuxsaday sidan:
"Nobody is above the law. No Kenyan other than the President enjoys immunity from prosecution. The law should take its course and nobody should be spared in the hunt for and prosecution of criminal gangs and terrorists who have compromised the safety and peace in the republic,”.
Raila waxa uu leeyahay, qofna kama sarreeyo sharciga, madaxweynuhuna
malaha xasaanad uu si gaar ah isagu u leeyahay, dadka kalena ku eedeyn
karo dambiyo ay galeen isaga oo aan caddeyn hayn. Sharciguna ma aha mid
si gaar loogu adeegsan karo ama loogu ugaarsan karo dambi ay galeen
niman qawlaysato ama argagaxiso ah, kuwaas oo khal-khal geliyey amnigii
iyo kala dambayntii jamhuuriyadda.
Raila oo sii wata digashadiisii siyaasadeed, isaga oo ka
faa’iideysanaya deel-qaafka iyo siyaasad xumada Uhuru hareysay ayuu
misana wuxuu Uhuru ku eedaynayaa in uu soo taago maxkamad, dambina lagu
soo oogo siyaasiinta uu Uhuru eedeynta u soo jeediyey, isaga oo caddeymo
la imaanaya:
"Raila termed the President’s remarks as "rushed judgment” that "could undermine investigations”. The former Prime Minister took issue with the President’s linkage of the attacks to what he called "local political activity”, and a political wing he described as "reckless”, "hate-mongers” engaged in "ethnic-profiling”.
Raila oo tilmaamaya in Uhuru maanka shacabka Keenya khaldayo, isaga oo dadka ka jeedinaya cidda dhibka gaysatay iyo sababaha ay u geesteen oo ah Al-shabaab, iyaga oo ku andacoonaya in ciidammada Keenya ku jiraan gudaha Soomaaliya, xasuuq badanna ka gaysteen, sidaa darteed dadka Keenya amni heli maayaan inta arrintaasi jirto. Raila wuxuu Uhuru ku eedaynayaa in uu iska indho tirayo arrintaas xaqiiqdeeda.
Raila iyo kooxdiisa mucaaradka ahi waa kuwo ku doodaya in dalku galay xaalad khatar ah, dawladda hadda talada haysana ay tahay mid aan ka saari kari karin dalka khatarta haysata, sidaa darteed waa in isbeddel siyaasi ah la sameeyaa, kaas oo nabaddii iyo kala dambayntii ka jirtay dalka Keenya dib loo soo ceshaa.
Waxa ay tilmaamayaan in furaha arrintaasi tahay in Keenya ciidammadeeda kala soo baxdaa Soomaaliya, taas oo markii hore marmarsiinyo looga dhigay in ay ilaalinayaan amniga Keenya, laakiin maanta weji kale yeelatay, taas oo ah in Keenyana amnigeedii gacanta ka baxay, ciidammaddii la dirayna aysan iyana amni haysan, inta badanna ay la kulmaan daggaallo aan joogsi lahayn, ujeeddana lahayn, waxa lagu xaqiijinayana aan ilaa imminka la garanayn.
Uhuru wuxuu imminka la mid yahay Dawacadii carruurta laga laayey, oo tiri yaa carruurtayda laayey, dabadeedna loogu jawaabay carruurtaadii Shabeel ayaa laayey, kuna jwaabtay carruurtayda Shabeel ma layne Ari ayaa laayey, waxa ay sidaa u leedahayna ay tahay iyada oo og in ay Ariga ka adag tahay, laakiin aysan Shabeel ku dhicin.
Haddaba Uhuru ciddii gaysatay dhacdadan, sheegatayna inta uu ka
leexshay ayuu u saarey saraakiishiisii, illeyn iyaga waa ka adag yahay,
oo Al-shabaab kuma dhacee, taasina waa guul u soo hoyatay Al-shabaab iyo
taageerayaashoodaba.
وآخر دعوانا أَنِ الحمد لله رب العالمين
Wa Billahi Towfiiq
Suldaan Maxamed Suldaan Garyare (Abu-Cabduraxmaan)